ปแต่ละสายพันธุ์

คำว่า “tulip” ในภาษาอังกฤษ มาจากภาษาฝรั่งเศสว่า “tulipe” และจากคำโบราณว่า ”tulipan” ทิวลิปกลายเป็นสัญลักษณ์ของความฟุ่มเฟือย และแสดง ฐานะของผู้เป็นเจ้าของ ทำให้ยิ่งมีการพัฒนาสายพันธุ์ใหม่ๆ มากขึ้น เช่น ทิวลิปที่ทั้งดอกมีสีเดียว อาทิ แดง เหลือง และขาว อยู่ในกลุ่มที่เรียกว่า “Couleren” แต่ทิวลิปที่เป็นที่คลั่งไคล้กันมากที่สุด
คือทิวลิปสีผสม หรือ “ทิวลิปแตกสี” (broken tulip) ที่มีลวดลายหลายสีในดอกเดียวกัน เช่น “Rosen” (แดงหรือ ชมพูบนพื้นสีขาว) “Violetten” (ม่วงหรือม่วงอ่อนบนพื้นสีขาว) หรือ “Bizarden” (แดง น้ำตาลหรือม่วง บนพื้นสีเหลือง)
ทิวลิปสีผสมจะออกดอกที่มีสีเด่น สะดุดตา และมีลวดลายเป็นเส้น หรือเป็นเปลวบนกลีบ ซึ่งเกิดจากการติดเชื้อไวรัสพืชในกลุ่มไวรัสโมเสก ผู้ปลูกทิวลิปต่างพยายามตั้งชื่อสายพันธุ์ใหม่ ให้ เป็นที่หรูหราเริ่มด้วยการตั้งชื่อที่มีคำว่า “แอดมิราล” (Admirael) นำหน้าตามด้วยชื่อผู้ปลูก เช่น “Admirael van der Eijck” เป็นสายพันธุ์ที่แสวงหากันมาก ในบรรดาห้าสิบสายพันธุ์ที่ใช้ชื่อแอดมิราล อีกชื่อหนึ่งที่นิยมกันคือ “เจนเนอราล” (Generael) มีด้วยกันอีกสามสิบสายพันธุ์ หลังจากนั้นชื่อที่ตั้งยิ่งหรูขึ้นไป อีก เช่น ชื่อที่มาจากอเล็กซานเดอร์มหาราช แต่เพราะการตั้งชื่อที่ไม่ได้เป็นระบบ และคุณภาพของสายพันธุ์ใหม่มีระดับที่แตกต่างกันมาก ทำให้สายพันธุ์ เหล่านี้ส่วนใหญ่สูญหายไปหมดแล้ว แต่ทิวลิปแตกสียังเป็นที่นิยมกันอยู่ ทิวลิปเป็นดอกไม้ที่ปลูกจากหัว คล้ายหัวหอม แต่ไม่มีกลีบเหมือนหัวหอมธรรมดา สีขาวเหมือนน้ำนม ปลูกได้ทั้งเพาะเมล็ดและแยกหน่อ ถ้าปลูกจากเมล็ดก็จะใช้เวลาประมาณระหว่าง 7-12 ปีจึงจะออกดอก ทิวลิปจะบานอยู่เพียงอาทิตย์ เดียวช่วงเดือนเมษายน-พฤษภาคม หลังจากนั้นจะมีหน่อเล็กๆ แตกขึ้นมา สามารถขุด และย้ายหัวได้ตั้งแต่ราวเดือนมิถุนายนถึงเดือนกันยายน
Tulip

Cultivated Tulip - Floriade 2005, Canberra
Cultivated Tulip - Floriade 2005, Canberra
อันดับLiliales
วงศ์Liliaceae
ชื่อสามัญ :          tulip
ชื่อวิทยาศาสตร์ :   Tulipa spp. L.
ตระกูล :             Liliaceae
ทิวลิป (Tulip) เป็นชื่อสามัญของพันธุ์ไม้หัว ที่ออกดอกในฤดูใบไม้ผลิ ถ้าเราจะกล่าวกันถึง ต้นหรือดอก “ทิวลิป”
ก็จะเหมือนๆ กับการพูดถึง “กล้วยไม้” หรือ “กุหลาบ” อย่างนั้นเอง เพราะชื่อของทิวลิป กล้วยไม้ และกุหลาบ เป็นคำสามัญนามที่ไม่ได้มีจัดแยกประเภทกันว่า เป็นต้นไม้หรือดอกไม้อย่างไหน พันธุ์ไหน หรือชนิดไหน พันธุ์พืชแต่ละอย่าง หรือแต่ละนามนี้ ต่างก็มีสายพันธุ์ต่างๆ ที่แตกแขนงออกไปเป็นพันธุ์ (Species) เป็นชนิด (Variety)
ลักษณะ
ทิวลิปเป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยว รูปใบเล็กเรียวยาว ปลายใบแหลม เส้นแขนงใบจะเป็นแนวขนานไปตามความยาวของใบ และเรียวลู่ไปรวมกันที่บริเวณปลายใบ ใบแต่ละใบจะออกสลับทิศทางตรงข้ามกัน ต้นหนึ่งๆ จะออกใบประมาณ 3-4 ใบ โดยปรกติทิวลิปจะมีขนาดสูงระหว่าง 12-18 นิ้ว ซึ่งก็ต้องแล้วแต่พันธุ์และชนิดของทิวลิปแต่ละอย่าง ดอกของทิวลิปก็เช่นเดียวกัน มีหลายแบบ หลายสี และหลายขนาด แต่โดยปรกติดอกทิวลิปจะเป็นดอกไม้รูปถ้วย ยามบานไม่บานแฉ่ง แต่จะบานเพียงแค่แย้มๆ กลีบออก ให้รู้ว่าเป็นดอกทิวลิปที่บานแล้ว แต่อย่างบายแฉ่งก็มีบ้าง เหมือนกัน เช่น พวกดอกทิวลิปซ้อนหลายๆ ชั้น ปรกติดอกทิวลิปจะมีกลีบดอกซ้อนกันเพียง 2 ชั้นๆ ละ 3 กลีบ กลีบดอกของทิวลิปมีสีสันต่างๆ มากมายหลายเฉดสี นับตั้งแต่สีแสด แดง ส้ม เหลืองเข้ม เหลือง เหลืองอ่อน ชมพู ขาว และสีสลับลายหลายอย่าง มีทั้งสีเดียวล้วนๆ และสีผสมในดอกเดียว หรือที่เรียกว่า ”Broken Tulips” เกสรผู้เป็นสีเหลืองอ่อน หรือขาวเป็นแท่งรูปหัวศรมี 6 เส้น เกสรเมียมีขนาดโตกว่าเกสรผู้ อยู่กึ่งกลางเกสรผู้ เป็นลักษณะแท่งรูปสามเหลี่ยมยาว 2 – 2.5 เซนติเมตร ( ซึ่งมีขนาดยาวไล่เลี่ยกับเกสรผู้ ) ปลายเกสรเมียแต่ละเหลี่ยม งอลงเป็นสามแฉก ส่วนที่ปลายเกสรผู้บางพันธุ์อาจจะเป็นติ่งสีน้ำตาลเข้ม หรือสีดำก็มี